• Beste gast, wij willen dit platform constant verbeteren maar hebben daarbij jouw hulp nodig!
    Wil je een paar minuten van je tijd spenderen aan deze korte enquête?

Ervaringen bij het overnemen van uitgewisselde laboratoriumresultaten

Tim van Heumen

Active member
Organisatie
Radboudumc
Zorgverleners in het Radboudumc kunnen in het EPD (Epic) voor een groot deel van de patiënten de Basisgegevensset Zorg (BgZ) en artsenbrieven uit andere ziekenhuizen zien. Deze gegevens komen uit verschillende bronnen: andere Epic-ziekenhuizen via Care Everywhere, ChipSoft-ziekenhuizen via Zorgplatform en overige aangesloten ziekenhuizen via het XDS-netwerk. Het doel van deze gegevensuitwisseling is om zorgverleners in het zorgproces te ondersteunen met externe informatie. Echter, zoals hieronder beschreven wordt, zijn de externe gegevens uit BgZ-documenten en artsenbrieven voor zorgverleners moeilijk om te zetten in bruikbare informatie. Dit beperkt de impact op doelmatigheid en kwaliteit van zorg.

Zorgverleners ervaren de volgende problemen bij het gebruik van externe gegevens:
  • Er zijn vaak meerdere BgZ-documenten per patiënt beschikbaar, waardoor de context onoverzichtelijk is;
  • Er staat dubbele, soms overlappende en soms conflicterende informatie in de verschillende BgZ-documenten (information-overload);
  • De klinisch meest relevante informatie staat niet bovenaan in de BgZ, waardoor het document doorzocht moet worden;
  • Externe artsenbrieven als PDF zijn niet doorzoekbaar en de tekst is niet te kopiëren, waardoor het lastig is om gebruik te maken van de externe informatie
  • Veel externe informatie, zoals bijvoorbeeld de laboratoriumuitslagen, zijn moeilijk te vergelijken met de interne informatie.
In de toekomst, met CumuluZ en het levensloopdossier, waarbij data niet langer lokaal wordt opgeslagen maar waarbij alle beschikbare data met elkaar wordt vergeleken, zullen bovenstaande problemen worden opgelost. Maar hoe kunnen we in de tussentijd stappen zetten om zorgverleners verder te helpen met de data die we uitwisselen op basis van de informatiestandaarden die nu beschikbaar zijn?

In samenspraak met zorgverleners hebben we in de vorm van een pilot gekeken naar het ontvangen van externe laboratoriumresultaten(als onderdeel van de BgZ). Zorgverleners willen deze uitslagen immers graag kunnen zien in samenhang met onze eigen interne resultaten.

We zijn aan de hand van een use-case voor de nefrologie keten (resultaten: creatinine, kalium, natrium, hemoglobine (aangevuld met leukocyten, trombocyten), fosfaat en eiwit-creatinine ratio in urine) gaan kijken welke van deze laboratoriumresultaten kunnen worden weergegeven tussen onze laboratoriumresultaten. Daarnaast wilden we ervaring opdoen met het consolideren/overnemen van laboratoriumresultaten uit externe bronnen.

Zorginformatiebouwstenen (ZIB) & Clinical Document Architecture (CDA)​

Tussen Epic-ziekenhuizen wordt naast de BgZ en de Nederlandse Zorginformatiebouwstenen (ZIB), ook de Amerikaanse standaard "Consolidated Clinical Document Architecture" (C-CDA) in "Clinical Document Architecture" (CDA)-formaat uitgewisseld. CDA is de standaard waarop ZIB’s zijn gebaseerd. Tussen Epic-ziekenhuizen worden dossiers op deze manier discreet uitgewisseld en een deel van deze informatie kan al tussen onze interne gegevens in het EPD worden weergegeven.

Laboratoriumgegevens vanuit andere Epic-ziekenhuizen ontvangen we en bieden we zorgverleners aan in het EPD, maar momenteel worden deze op een andere plek weergegeven en kunnen ze niet vergeleken worden met interne waarden. Met een vertegenwoordiging van het laboratorium zijn we gaan kijken wat we daadwerkelijk op de interface binnenkrijgen als CDA en hoe dit zich verhoudt tot de LaboratoriumUitslag ZIB v5.1 (2022NL).

Opvallende zaken waren:
  • Basis/Root-componenten werden conform de ZIB meegegeven;
  • Alle gegevens rondom de container van het concept “Monster” ontvingen we niet. Hieronder vallen (de kardinaliteit van deze componenten is ook niet verplicht):
    • Monstervolgnummer
    • Containertype (als SNOMED-CT code)
    • Monstermateriaal (als SNOMED-CT code)
    • Anatomische locatie
    • Verzamelvolume
    • Verzamelperiode::Tijdsinterval
    • Afnameprocedure
  • Binnen het concept “Laboratoriumtest” kregen we bijna alle gegevens terug:
    • LOINC-code kregen we mee conform de Nederlandse Labcodeset;
    • Testmethode kregen we niet terug;
    • Resultaattype kregen we niet als SNOMED-CT code maar als vrije tekst.
De conclusie uit bovenstaande analyse was dat er veel monstergerelateerde gegevens wel in het LIS staan, maar niet in het EPD. Deze krijgen we bij EPD-naar-EPD-uitwisseling niet meegestuurd. Echter, de gegevens die we binnen het concept laboratoriumtest wel volledig ontvingen, hebben we onderzocht of we deze konden overnemen.

NB: Buiten de scope valt het overnemen van laboratoriumresultaten uit de BgZ die we van niet-Epic ziekenhuizen ontvangen. Dit is in de toekomst zeker wenselijk om te doen, maar momenteel is de scope van labuitslagen in de BgZ (nog) beperkt.

Gegevens overnemen​

Nadat we op detailniveau hadden gekeken welke onderdelen van de laboratoriumresultaten wij aangeboden krijgen vanuit andere Epic-ziekenhuizen, hebben we onderzocht of we deze tussen onze eigen resultaten kunnen weergeven. Hiervoor hebben we een relatering op basis van LOINC gemaakt met onze eigen interne resultaten, waardoor we ze in het “Resultatenoverzicht” op dezelfde regel kunnen weergeven. Echter, waren er enkele punten waar we tegenaan liepen:
  • Het moet voor zorgverleners duidelijk zijn dat het externe resultaten betreft. Om hiervoor te zorgen krijgen de overgenomen resultaten een logo waardoor dit duidelijk te zien is. We willen zorgverleners de mogelijkheid bieden om de externe resultaten te verbergen/niet weer te geven. Dit is nog niet gelukt.
  • Er is discussie geweest het alleen weergeven van nieuwe resultaten of ook oude uitslagen tussen onze data. Na overleg met zorgverleners is gekozen om alle resultaten tot één jaar in het verleden in te laden.
  • De schrijfwijze van de eenheid is niet conform de ZIB ingericht (bijv. mmol/L en mmol/l). Voor resultaten met anders geschreven eenheden hebben we een mapping van synoniemen gemaakt.
  • Referentiewaarden komen niet altijd overeen. Bij het resultaat kunnen we de externe referentiewaarden weergeven, maar ook bij grafieken tonen we de referentiewaarde van het verzendende ziekenhuis, waarbinnen het resultaat moet vallen.

Governance​

Nadat we technisch de laboratoriumresultaten in het zelfde overzicht konden weergeven en dit functioneel voor de gebruiker naar wens hadden ingericht zijn we de randvoorwaarde gaan inrichten. Een van de overwegingen was dat we her publicatie van de overgenomen laboratoriumresultaten wilde voorkomen. Hierbij hebben we de volgende punten/overwegingen gehad:

  • De overgenomen laboratoriumresultaten worden niet weergegeven in het huisartsenportaal van het Radboudumc;
  • De overgenomen laboratoriumresultaten worden niet weergegeven in het patiënten portaal;
  • Het is voor zorgverleners wel mogelijk om externe resultaten in te laden in notities/brieven om ze vanuit daar met andere zorgverleners te delen.

Tot slot​

We gaan deze demo in productie nemen om te kijken wat we verder kunnen leren van deze vorm van hergebruik van laboratoriumgegevens. We zullen analyseren waar er bijgestuurd moet worden en kijken wat er nodig is om dit met andere ziekenhuizen uit te rollen. Na deze demo zullen we voor verdere uitrol eerst met het ETZ de top 50 LOINC-gecodeerde resultaten uitwisselen, daarna willen we uitbreiden naar andere Epic-ziekenhuizen. In de toekomst willen we hetzelfde kunnen doen met niet-Epic-ziekenhuizen en met FHIR als techniek.
 
Zowel artsen en andere professionals als patiënten willen elders geregistreerde gegevens graag hergebruiken met hun eigen functionaliteit (systemen).

Dit goede artikel is sprekend voorbeeld dat gegevensbeschikbaarheid nog niet zo maar tot gegevens(her)bruikbaarheid leidt.

Wij ervaren deze uitdagingen bij de realisatie van ‘dashboards’ voor doelgroepen, zoals mensen met diabetes.

Blijft m’n stelling … ‘Laten we zorgen dat we volledig digitaal en organisatie-overstijgend kunnen samenwerken met de patiënt en naasten. Dat is de beste basis voor optimalisering van samenwerking met en tussen zorgaanbieders.’
 
Laatst bewerkt:
Hallo Tim, mooi artikel. Ik ben benieuwd hoe jullie medici kijken naar het beschikbaar stellen van de bloedgroepen binnen de BgZ.
Hier in de regio is de wens om de bloedgroepen in het LIS beschikbaar te hebben om zo snel te kunnen acteren wanneer nodig.
Mogelijk dat dit in EPIC-huizen eenvoudiger te realiseren is met het LIS geïntegreerd, ik weet niet of jullie dat in het Radboud hebben? Ik ben in elk geval geïnteresseerd in jullie invalshoek rondom deze type bepaling.
 
Hoi Tim,

Mooi artikel. Vandaag een blog post gedaan over hoe XDS en Lab zich tot elkaar verhouden, inclusief ervaring opgedaan in het buitenland.

N.B.naar aanleiding van de reactie van Ronald. De lab gegevens van Diagnostiek voor U worden via XDS doorgegeven aan de ziekenhuizen in hun regio via de koppeling tussen het netwerk van Enovation en Founda (XDSCloud).

Alles staat en valt bij het standaardiseren en normaliseren van lab (resultaten). In een ver verleden heeft de toenmalige eLab/IHE-NL-Lab werkgroep zich hier al eens over gebogen. Ondergetekende mocht voorzitter van deze werkgroep zijn. Het resultaat daarvan vind je hier. Probleem destijds was dat voor de standaardisatie van het communicatie vehikel (in dit geval HL7v3 CDA) de handen wel op elkaar kwamen. Voor het normaliseren van de lab (test) resultaten bleek, laat ik het voorzichtig formuleren, het een stuk lastiger om betrokken partijen op één lijn te krijgen.

Of lab gegevens nu m.b.v HL7v3CDA, ZIBs, FHIR, openEHR of een andere data formaat uitgewisseld worden is niet zo relevant. Hooguit technisch irritant :). Wat jullie via de bestaande interfaces binnen krijgen heeft als grootste handicap dat de lab data niet is genormaliseerd.

Zoals je zelf ook aangeeft in het ETZ voorbeeld is het nodig dat er keuzes gemaakt moeten worden om één "terminology" (lees: code set) af te spreken waar iedereen die lab gegevens wil delen zich aan conformeert. Tot die tijd blijft het roeien met de riemen die er zijn.

M.v.g.

Andries Hamster
 
Dag Tim,

Dank voor het uitgebreide artikel. Een paar opmerkingen van mijn kant:
Een ZIB is gebaseerd op de ISO standaard DCM (Detailed Clinical Model) en er is door Nictiz getracht om deze zodanig op te schrijven dat je die zowel in een FHIR Resource als een CDA kan uitwerken. ZIB is dus niet gebaseerd op de CDA standaard.

Op dit moment wordt in het ZIB transitie project van Nictiz de ZIB aangepast om HL7 FHIR Resources en openEHR Archetypes compatibel te maken zodat bericht (FHIR) en persistente opslag (openEHR) op elkaar passen.

CDA is, indien goed geconstrueerd, best wel bruikbaar voor data uitwisseling maar op dit moment is FHIR de relevante HL7 versie voor berichten verkeer dus goed dat jullie daar nu ook naar gaan kijken. FHIR is overigens voor PGO en de EHDS de berichten standaard van keuze.

Blijft nog de vraag of XDS de juiste omgeving is voor opslag en ontsluiting van gedetailleerde medische data....
 
Terug
Bovenaan